Thụy Điển trao tặng Việt Nam bộ phim tài liệu quý giá về ngày 30/4/1975

Ngày 30/4/1975 đánh dấu mốc son chói lọi trong lịch sử Việt Nam, ngày mà đất nước hoàn toàn thống nhất. Hòa chung niềm vui đó, nhiều người dân Thụy Điển đã chia sẻ sự hân hoan này. Những khoảnh khắc đáng nhớ đó đã được đạo diễn Bo Öhlén và các đồng nghiệp tại Đài Truyền hình Thụy Điển ghi lại trong bộ phim tài liệu dài 28 phút.

Vào thời điểm đó, đạo diễn đã gửi một bản sao của bộ phim về Việt Nam. Tuy nhiên, do liên lạc còn hạn chế, ông không biết chính xác đơn vị hoặc cá nhân nào đã nhận được tác phẩm. Sau gần nửa thế kỷ, bộ phim gần như bị lãng quên. Đến năm ngoái, ông tình cờ phát hiện một tệp dữ liệu được lưu trữ tại Thư viện Hoàng gia Thụy Điển và vô cùng xúc động khi xem lại bộ phim năm xưa.

Victory Vietnam là một minh chứng cho tình đoàn kết của bạn bè quốc tế với Việt Nam. Bộ phim màu, với chất lượng hình ảnh tốt, là một điểm khác biệt so với các tư liệu đen trắng phổ biến ở Việt Nam vào thời điểm đó.

Tác phẩm tràn ngập không khí hân hoan, với tiếng kèn, tiếng trống và những bước chân diễu hành. Đó là thời khắc tôn vinh tinh thần đoàn kết quốc tế, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng viết: "Quan san muôn dặm một nhà. Vì trong bốn biển đều là anh em".

Ngày 30/4/1975, trang nhất của nhiều tờ báo Thụy Điển đã đưa tin về chiến thắng của Chiến dịch Hồ Chí Minh. Lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tung bay trên các mái nhà ở thủ đô Stockholm. Người dân xuống đường, hát vang bài Giải phóng miền Nam bằng tiếng Thụy Điển, hô vang khẩu hiệu: "Mặt trận Giải phóng Dân tộc miền Nam chiến thắng!", "Việt Nam muôn năm!".

Bộ phim còn thể hiện tinh thần lãng mạn và yêu tự do của người Thụy Điển. Những ông bố bà mẹ trẻ hào hứng bế con xuống đường, các thiếu nữ kết hoa tươi tặng cho người lạ. Họ hát bằng tiếng Thụy Điển: "Như làn gió mang khói từ Hải Phòng, Việt Nam rất gần, như lời hứa rằng những kẻ áp bức sẽ bị lật đổ". Một khoảnh khắc ấn tượng trong phim là khi ông Nguyễn Việt, Đại sứ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại Thụy Điển, phát biểu tại một sự kiện và cất giọng hò: "Khao khát trăm năm mãi đợi chờ. Hôm nay vui đến ngỡ trong mơ. Một trời chân lý xanh không tưởng. Mặt đất bình yên rất trẻ thơ". Hàng nghìn người đã vỗ tay hưởng ứng.

Cuộc meeting ngày 1/5/1975 có khoảng 15.000 người tham dự. Ông Trần Hiếu Kha - quyền Tổng đại diện Chính phủ Cách mạng lâm thời tại Thụy Điển - bày tỏ lòng cảm ơn bạn bè: "Biết làm sao để diễn tả hết nỗi niềm của chúng tôi hôm nay? Ngày lá cờ giải phóng tung bay tại TP HCM. Hơn một thế kỷ qua, đồng bào chúng tôi chưa được sống trọn vẹn một ngày trong khung cảnh hòa bình thực sự. Nhớ lại để mà vui hôm nay, để mà mắt nhòa lệ". Sự kiện kéo dài đến ngày 3/5, với sự tham gia phát biểu của nhiều trí thức, trong đó có nhà văn Sara Lidman.

Bộ phim chưa từng được công bố ở cả hai nước. Nhân dịp kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước, một số kênh truyền hình ở Thụy Điển đã đăng tải các trích đoạn ngắn. Thông qua Đại sứ quán Thụy Điển tại Việt Nam, đạo diễn Bo Öhlén đã trao tặng lại tác phẩm quý giá này. Sau quá trình hợp tác giữa hai bên, Viện Phim Việt Nam đã tiếp nhận tài liệu, dịch thuật và cho ra mắt bộ phim đúng dịp kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước.

Vì lý do cá nhân, đạo diễn Bo Öhlén không thể có mặt tại buổi trao tặng phim ngày 25/4 tại Hà Nội. Ông đã gửi một video chia sẻ cảm xúc: "Ngày 30/4/1975 là một ngày trọng đại đối với Việt Nam. Đó cũng là một ngày đặc biệt quan trọng đối với hàng chục nghìn thanh niên Thụy Điển, những người đã dành hơn một thập kỷ để ủng hộ cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam. Tôi rất hạnh phúc khi có thể giới thiệu bộ phim một lần nữa tới khán giả, mang lại cảm giác gần gũi và tình cảm gắn kết giữa hai dân tộc".

Thụy Điển là quốc gia phương Tây đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam vào năm 1969. Ông Oscar Staffas Edström - trưởng bộ phận thương mại và xúc tiến của Đại sứ quán Thụy Điển tại Việt Nam - phát biểu: "Bộ phim đánh dấu tình bạn bền chặt giữa Thụy Điển và Việt Nam, đưa chúng ta trở về thời điểm cách đây 50 năm, về một ngày mùa xuân rực rỡ, nơi những người Thụy Điển cùng hát mừng chiến thắng của Việt Nam. Hy vọng rằng bộ phim sẽ trở thành cầu nối văn hóa, tôn vinh lịch sử chung của hai nước".

Đại sứ Thụy Điển Johan Ndisi nhấn mạnh: "Qua lăng kính của bộ phim, chúng ta không chỉ thấy được lòng dũng cảm và sự kiên cường của Việt Nam, mà còn thấy những giá trị nhân văn, tinh thần hòa bình và đoàn kết đã kết nối chúng ta. Khi bàn giao bộ phim này cho Viện Phim Việt Nam, chúng tôi hy vọng sẽ tiếp tục truyền cảm hứng để thế hệ tương lai ghi nhớ bài học lịch sử, hướng tới một tương lai dựa trên sự tôn trọng, hiểu biết và hợp tác".

Tại buổi chiếu Victory Vietnam vào sáng 25/4 tại rạp Ngọc Khánh, Hà Nội, nhiều khán giả lớn tuổi, trong đó có các cựu chiến binh từng tham gia kháng chiến chống Mỹ, đã đến xem phim. Mỗi khi đến những phân đoạn người Thụy Điển hò reo và tôn vinh chiến thắng, khán giả đồng loạt vỗ tay hưởng ứng. Ông Nguyễn Cao Nghìn, 83 tuổi, xúc động trước tình cảm của bạn bè quốc tế dành cho những người lính đã chiến đấu bảo vệ Tổ quốc như ông. Ông hy vọng tác phẩm sẽ được phổ biến rộng rãi để thế hệ trẻ hiểu thêm về tinh thần đoàn kết và yêu chuộng hòa bình.

Hà Thu