Luật Nhà giáo mới: Nhà giáo được ưu tiên xếp lương cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp

Theo quy định mới, nhà giáo được xếp lương cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp, thể hiện sự quan tâm của nhà nước đối với đội ngũ nhà giáo. Bên cạnh đó, nhà giáo còn được hưởng phụ cấp ưu đãi nghề và các khoản phụ cấp khác tùy theo tính chất công việc và điều kiện vùng miền, theo quy định của pháp luật.

Chính sách ưu đãi này áp dụng cho nhiều đối tượng, bao gồm: nhà giáo cấp học mầm non; nhà giáo công tác tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo; vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; giáo viên dạy tại trường chuyên biệt; giáo viên thực hiện giáo dục hòa nhập; hoặc giảng dạy trong một số ngành, nghề đặc thù.

Đối với nhà giáo làm việc ở ngành, nghề có chế độ đặc thù, nếu có nhiều chế độ trùng nhau, sẽ được hưởng mức cao nhất trong các chính sách hiện hành.

Giải trình trước Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh việc quy định lương và phụ cấp cao nhất cho nhà giáo là nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về chính sách đãi ngộ đối với nhà giáo. Ông cũng khẳng định, quy định này hoàn toàn phù hợp với tinh thần cải cách chính sách tiền lương. Đối với nhà giáo làm việc tại các cơ sở giáo dục ngoài công lập, việc trả lương sẽ thực hiện theo nguyên tắc thỏa thuận, tuân thủ pháp luật lao động.

Luật Nhà giáo cũng quy định cụ thể hệ thống chính sách hỗ trợ nhà giáo, bao gồm: trợ cấp theo tính chất công việc và địa bàn công tác; hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn; chăm sóc sức khỏe định kỳ và sức khỏe nghề nghiệp; phụ cấp lưu động đối với giáo viên làm nhiệm vụ xóa mù chữ, phổ cập giáo dục, biệt phái, dạy tăng cường, dạy liên trường, dạy tại điểm trường lẻ...

Đối với nhà giáo công tác tại các vùng miền núi, biên giới, hải đảo, vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, hoặc dạy tại các trường chuyên biệt, các lớp giáo dục hòa nhập, dạy tiếng dân tộc thiểu số, tăng cường tiếng Việt, các môn năng khiếu và nghệ thuật..., nếu chưa được bố trí nhà công vụ hoặc chỗ ở tập thể, sẽ được hỗ trợ tiền thuê nhà ở tương đương theo quy định. Bên cạnh đó, họ còn được hỗ trợ chi phí đi lại, thanh toán tiền tàu xe khi đi công tác tại các vùng khó khăn.

Để thu hút và trọng dụng nhân tài, Luật Nhà giáo bổ sung các chính sách đặc biệt dành cho nhà giáo có trình độ cao, tài năng đặc biệt, nhà giáo công tác tại vùng khó khăn hoặc tham gia giảng dạy, nghiên cứu trong các lĩnh vực trọng yếu. Các chính sách này bao gồm ưu tiên trong tuyển dụng, tiếp nhận; hỗ trợ về lương, phụ cấp; đào tạo, quy hoạch, bổ nhiệm; điều kiện và trang thiết bị làm việc; phúc lợi và các hỗ trợ khác theo quy định của pháp luật.

Luật cũng quy định rõ những hành vi mà nhà giáo không được phép thực hiện (Điều 11), bao gồm: phân biệt đối xử giữa người học; gian lận trong tuyển sinh, kiểm tra đánh giá; ép buộc học sinh học thêm hoặc thu các khoản phí trái quy định; lợi dụng danh nghĩa nhà giáo để vi phạm pháp luật. Ông Nguyễn Đắc Vinh khẳng định, luật không cấm dạy thêm, nhưng nghiêm cấm hành vi ép buộc học sinh học thêm, nhằm giải quyết tình trạng dạy thêm tràn lan hiện nay.

Ngành giáo dục được trao quyền chủ động tuyển dụng đội ngũ nhà giáo

Một điểm đáng chú ý khác của Luật Nhà giáo là việc trao quyền chủ động tuyển dụng đội ngũ nhà giáo cho ngành giáo dục. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ chịu trách nhiệm quy định chi tiết về quy trình tuyển dụng giáo viên mầm non và giáo viên phổ thông.

Tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập và cơ sở giáo dục đại học công lập, người đứng đầu cơ sở giáo dục sẽ có thẩm quyền trực tiếp tuyển dụng nhà giáo. Đối với các cơ sở giáo dục ngoài công lập, thẩm quyền tuyển dụng thuộc về người đứng đầu cơ sở, căn cứ theo quy chế tổ chức và hoạt động của đơn vị.

Đối với các trường thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, việc tuyển dụng nhà giáo do Bộ trưởng Bộ Quốc phòng hoặc Bộ trưởng Bộ Công an quy định. Đối với các loại hình cơ sở giáo dục khác, thẩm quyền tuyển dụng sẽ được thực hiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Theo ông Nguyễn Đắc Vinh, nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập là viên chức, do đó việc tuyển dụng phải tuân thủ các quy định của pháp luật về viên chức. Tuy nhiên, dự thảo Luật cũng bổ sung một số yêu cầu đặc thù trong tuyển dụng nhà giáo, như nội dung tuyển dụng phải căn cứ vào chuẩn nghề nghiệp, phương thức thi tuyển phải có nội dung thực hành sư phạm...

Luật Nhà giáo sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2026.

Sơn Hà