Doanh nghiệp Mỹ lao đao vì thuế trả đũa từ Trung Quốc: Thiệt hại không thể đảo ngược?

Theo hướng dẫn mới từ Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (CBP), Tổng thống Donald Trump quyết định miễn thuế trả đũa cho điện thoại thông minh, máy tính và các thiết bị, linh kiện công nghệ khác. Danh sách miễn thuế còn bao gồm chất bán dẫn, pin mặt trời, màn hình TV, ổ đĩa flash và thẻ nhớ.

Tuy nhiên, trong khi các công ty công nghệ thở phào nhẹ nhõm, phần lớn hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc vẫn phải đối mặt với mức thuế suất lên tới 145%. Các chuyên gia nhận định, mức thuế này sẽ gây ra những thiệt hại "không thể đảo ngược" cho nhiều doanh nghiệp Mỹ.

Giám đốc điều hành chuỗi cung ứng chia sẻ với CNBC rằng, tình trạng hủy đơn hàng từ Trung Quốc sang Mỹ đang diễn ra ngày càng phổ biến, bởi mức thuế này giống như "một tảng đá lớn" đè nặng lên hoạt động kinh doanh. 

Hàng hóa tại cảng nước sâu Yangshan, Thượng Hải (Ảnh: Getty)

Alan Murphy, nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành của Sea-Intelligence cho biết: "Các đơn đặt hàng đồ nội thất từ Trung Quốc đã dừng hoàn toàn. Chúng tôi cũng ghi nhận tình trạng tương tự đối với đồ chơi, quần áo, giày dép và dụng cụ thể thao".

Ông Brian Bourke, Giám đốc thương mại của SEKO Logistics, cho biết: "Chúng tôi cũng gặp tình trạng tương tự ở Đông Nam Á. Sau khi lệnh hoãn 90 ngày thuế trả đũa được công bố, các đơn hàng lại bắt đầu trở lại". Tuy nhiên, ông Bourke cũng lưu ý rằng các đơn đặt hàng bị hủy từ Trung Quốc vẫn tiếp diễn.

Alan Baer, Giám đốc điều hành của OL USA, chia sẻ: "Hầu như mọi thứ đều bị trì hoãn vì liên quan đến hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc".

Erica York, Phó chủ tịch chính sách thuế liên bang tại Trung tâm Chính sách Thuế Liên bang của Tax Foundation, nhận định trên chương trình "The Exchange" của CNBC: "Mức thuế tổng cộng 145% mà ông Trump áp dụng đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ ngăn chặn hầu hết hoạt động thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc".

Bà nói thêm: "Có thể vẫn còn một số sản phẩm khó thay thế mà các công ty buộc phải trả tiền, nhưng phần lớn sẽ bị cắt đứt".

Ông Trump công bố mức thuế trả đũa vào ngày 2/4 (Ảnh: AP)

Gián đoạn chuỗi cung ứng nghiêm trọng nhất kể từ đại dịch

Theo các chuyên gia, việc miễn trừ thuế trả đũa cho các sản phẩm công nghệ có thể được giải thích một phần bởi cách thức hoạt động của chuỗi cung ứng, đồng thời cho thấy "nơi chịu thiệt hại lớn nhất".

Ông Alan Murphy cho biết: "Hàng hóa có biên lợi nhuận cao và yêu cầu kỹ thuật cao hơn, như đồ điện tử, máy móc, thiết bị y tế và dược phẩm không thể dễ dàng di chuyển nguồn cung ứng, vì việc thiết lập sản xuất kỹ thuật cao cần có thời gian và vốn đáng kể".

Trước khi có quyết định miễn thuế, các nhà sản xuất đã phân tích những thành phần nào có thể được cung ứng ở nơi khác ngoài Trung Quốc, một số nỗ lực chuyển hướng sản xuất sang Đông Nam Á hoặc Ấn Độ. Thậm chí, việc chuyển sang châu Âu để duy trì sản xuất bất chấp chi phí cao hơn hoặc đóng cửa hoàn toàn các dây chuyền sản xuất cũng được cân nhắc.

Ông Stephen Lamar, Tổng giám đốc điều hành của Hiệp hội may mặc và giày dép Hoa Kỳ, nhận định: "Đây không phải là rủi ro hay gánh nặng mà doanh nghiệp nhỏ có thể chịu đựng". Ông nói thêm rằng những thay đổi đột ngột trong chính sách và mức thuế quan cao đang làm gián đoạn chuỗi cung ứng ở mức độ chưa từng thấy kể từ khi xảy ra đại dịch.

Ông Lamar cho biết: "Với mức thuế quan cao ngất ngưởng đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, nhiều công ty không còn lựa chọn nào khác ngoài việc hủy đơn hàng". 

Ông nói thêm: "Việc thay đổi chính sách liên tục đồng nghĩa với việc chi phí thuế quan mới là không thể tính toán hay dự đoán được cho đến khi hàng hóa đến cảng. Mức thuế cao đang tạo ra các hóa đơn không thể thanh toán. Đó không phải là rủi ro hay gánh nặng mà doanh nghiệp nhỏ có thể chịu đựng". 

Thuế trả đũa gây ra biến động mạnh trên thị trường tài chính toàn cầu (Ảnh: AP)

Ông Lamar phân tích rằng việc không có nguồn cung ứng thay thế trong tương lai gần đối với nhiều công ty, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ, sẽ dẫn đến tình trạng thiếu đơn hàng đột ngột, mất doanh số và thiếu hụt sản phẩm trên diện rộng. 

Ông Lamar nhấn mạnh: "Cần phải gia hạn lệnh tạm dừng 'chiến tranh thương mại' đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc ngay bây giờ trước khi thiệt hại trở nên không thể khắc phục được". 

Hệ quả lâu dài cần nhiều thời gian để giải quyết 

Gã khổng lồ vận chuyển Maersk cảnh báo rằng việc giảm lượng đơn hàng từ Trung Quốc đến Mỹ và những thay đổi liên tục trong chính sách sẽ dẫn đến "một cuộc tái cấu trúc lớn đối với tất cả các dịch vụ vận tải biển đến Bắc Mỹ".

Maersk thông báo cho khách hàng: "Và sẽ mất nhiều tháng để giải quyết tình trạng lộn xộn này, với tình trạng tắc nghẽn và giá cước tăng đột biến trong nhiều tháng tới".

Ông Alan Murphy cho biết trong số tất cả các nhà sản xuất có trụ sở tại Trung Quốc mà công ty ông đã trao đổi, hiện không có nhà sản xuất nào tích cực tìm cách chuyển hoạt động sản xuất sang Mỹ, một phần lý do là chưa rõ mục tiêu cuối cùng của chính sách. 

Ông Murphy nói: "Mối quan ngại lớn nhất ở đây là sự không chắc chắn hoàn toàn về mục tiêu cuối cùng của chính sách. Sẽ không ai cân nhắc đầu tư lớn vào hoạt động sản xuất tại Mỹ nếu thuế quan chỉ để đàm phán các thỏa thuận thương mại tốt hơn. Nếu chính quyền thực sự theo đuổi mục tiêu tái công nghiệp hóa Hoa Kỳ thì kế hoạch dài hạn về thuế quan phải rõ ràng và ít nói đến 'nghệ thuật đàm phán' hơn". 

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!