Chiến dịch Dnipropetrovsk: Tính toán mới của Nga trong xung đột Ukraine?

Ngày 8/6, Bộ Quốc phòng Nga thông báo các đơn vị thuộc Sư đoàn Xe tăng Cận vệ số 90 đã tiến đến địa giới hành chính phía tây tỉnh Donetsk và mở rộng tấn công sang tỉnh Dnipropetrovsk, miền trung Ukraine.

Đây là lần đầu tiên quân đội Nga công khai tuyên bố tấn công tỉnh Dnipropetrovsk kể từ khi xung đột nổ ra. Phát ngôn viên Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov, cho biết một trong những mục tiêu của Nga trong chiến dịch này là "thiết lập vùng đệm an ninh" tại Dnipropetrovsk.

Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Liên bang Nga Dmitry Medvedev khẳng định Moskva khởi động chiến dịch sau khi Kiev từ chối nhượng bộ về lãnh thổ trong các cuộc đàm phán ở Thổ Nhĩ Kỳ. Ông nhấn mạnh: "Những ai không chấp nhận thực tế xung đột thông qua đàm phán sẽ phải đối mặt với thực tế mới trên chiến trường".

Dnipropetrovsk là một tỉnh có vị trí chiến lược quan trọng ở miền trung Ukraine, tiếp giáp với các tỉnh Kharkov, Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson. Nơi đây còn là một trung tâm công nghiệp và khai khoáng lớn của Ukraine. Trước xung đột, dân số của tỉnh ước tính khoảng ba triệu người, trong đó một triệu người sống tại thành phố Dnipro.

Bước tiến của Nga tại Dnipropetrovsk có thể tạo thêm áp lực lên lực lượng Ukraine đang phòng thủ tại Pokrovsk, một trung tâm hậu cần quan trọng và là một trong những thành trì cuối cùng do Ukraine kiểm soát ở tỉnh Donetsk.

Chuyên gia quân sự Nga Andrey Marochko nhận định: "Mũi tấn công vào Dnipropetrovsk sẽ vượt qua hệ thống phòng thủ kiên cố mà Ukraine đã xây dựng. Chiến dịch này có thể giúp quân đội Nga chia cắt một phần lực lượng Ukraine đang cố thủ giữa tỉnh Donetsk và Zaporizhzhia".

Chuyên gia quân sự Daniel Davis, cựu trung tá lục quân Mỹ, cảnh báo về nguy cơ Ukraine mất tỉnh Dnipropetrovsk và các khu vực lân cận.

Ông nói: "Ukraine có thể mất tất cả, không chỉ khu vực bờ đông sông Dnieper, vốn là một trong những mục tiêu chính của Nga. Nếu mũi tiến công vào Dnipropetrovsk thành công, Nga có thể buộc Ukraine phải thỏa hiệp hoặc thậm chí đầu hàng".

Đại tá Pavlo Palisa, Phó chánh Văn phòng Tổng thống Ukraine, cho biết tình báo nước này nhận định Nga có kế hoạch kiểm soát toàn bộ khu vực bờ đông sông Dnieper, bao gồm một phần tỉnh Dnipropetrovsk, cũng như các tỉnh Odessa và Mykolaiv ven Biển Đen vào năm 2026.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) nhận định Nga có thể đang "xây dựng tiền đề thông tin để tuyên bố sáp nhập tỉnh Dnipropetrovsk", đồng thời chuẩn bị cho một cuộc xung đột kéo dài và giành thêm ưu thế trên chiến trường.

Tuy nhiên, ISW cho rằng các hoạt động của Nga ở Dnipropetrovsk hiện tại vẫn là một phần của nỗ lực tiến công ở mặt trận tây nam Donetsk, chưa phải là sự khởi đầu của một chiến dịch lớn nhằm kiểm soát các khu vực quan trọng cho hoạt động quân sự.

Nhiều chuyên gia quân sự phương Tây cho rằng việc quân đội Nga tiến vào tỉnh Dnipropetrovsk là điều khó tránh khỏi. Tuy nhiên, họ nhận định khó có khả năng cả Nga và Ukraine sẽ điều động một lượng lớn quân đến mặt trận này, vì mục tiêu hàng đầu của Moskva vẫn là kiểm soát hoàn toàn Donetsk.

Emil Kastehelmi, chuyên gia thuộc nhóm nghiên cứu Black Bird, dự đoán quân đội Nga có thể tiến sâu hơn một chút vào tỉnh Dnipropetrovsk, nhưng điều này sẽ không làm thay đổi cục diện chung trên tiền tuyến.

Hãng thông tấn AFP nhận định việc lực lượng Nga tiến vào thêm một tỉnh, ngoài mục tiêu quân sự, còn mang ý nghĩa biểu tượng và chiến lược, trong bối cảnh quân đội Ukraine đang gặp bất lợi trên chiến trường trong những tháng gần đây.

Theo phân tích của AFP, quân đội Nga đang đẩy nhanh tốc độ tiến quân sau thời gian chậm lại vào mùa đông. Trong tháng 5, lực lượng Nga đã giành thêm quyền kiểm soát 507 km2 lãnh thổ, bao gồm khoảng 400 km2 ở tỉnh Donetsk.

Các con số này lần lượt là 240 km2 và 379 km2 trong tháng 3-4, không tính đến lãnh thổ tỉnh Kursk của Nga. Trong khi đó, quân đội Ukraine không giành lại được bất kỳ khu vực nào trong cùng thời gian.

Điều này có thể củng cố vị thế của Moskva trên bàn đàm phán, trong bối cảnh Mỹ đang thúc đẩy Nga và Ukraine đàm phán để chấm dứt chiến sự.

Chuyên gia quân sự Jakub Janovsky nhận định Nga có thể chỉ tiến sâu 1-2 km vào tỉnh Dnipropetrovsk và chiến dịch này khó có thể làm thay đổi cục diện chiến trường. Ông nói: "Nga có lẽ vẫn sẽ tập trung nhiều hơn vào tỉnh Donetsk. Tuy nhiên, không thể loại trừ khả năng họ sẽ khai thác các điểm yếu trên phòng tuyến của Ukraine nếu tìm thấy chúng".

Nguyễn Tiến (Theo CNN, AFP, AP)