Đánh giá hiệu lực pháp luật của 28 nghị định về phân cấp, phân quyền
Chính phủ vừa ban hành đồng thời 28 nghị định về phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền giữa Chính phủ và chính quyền địa phương 2 cấp. Do thời gian gấp rút và yêu cầu phân cấp, phân quyền triệt để, một số ý kiến còn băn khoăn về tính rõ ràng và hợp lý của nhiệm vụ, quyền hạn, thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện.
 |
| Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh. |
Giải đáp những ý kiến này, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, phạm vi điều chỉnh của các nghị định tập trung vào việc điều chỉnh lại thẩm quyền từ cơ quan Trung ương cho chính quyền địa phương; điều chuyển nhiệm vụ giữa các cấp chính quyền (huyện, tỉnh, xã); và quy định trình tự, thủ tục mới nếu có sự thay đổi về thẩm quyền.
Các nghị định chỉ quy định những nội dung cần sửa đổi của pháp luật hiện hành (bao gồm luật, nghị quyết, pháp lệnh của Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội) mà không lặp lại những nội dung vẫn còn phù hợp. Do đó, các bộ, ngành, địa phương cần áp dụng đồng thời quy định của các nghị định và quy định hiện hành. Trong trường hợp phát sinh tình huống, Điều 50 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 sẽ được áp dụng để xử lý kịp thời.
28 nghị định này có hiệu lực pháp luật đến ngày 1/3/2027.
Quy định 'mở' trao quyền chủ động cho chính quyền địa phương
Theo Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành VBQPPL đã bổ sung thẩm quyền ban hành VBQPPL của cơ quan, cá nhân.
Cụ thể: Chủ tịch UBND cấp tỉnh có quyền ban hành quyết định để phân cấp và thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp; đồng thời đưa ra các biện pháp chỉ đạo, điều hành hoạt động của UBND, phối hợp hoạt động giữa các cơ quan chuyên môn và các cơ quan, tổ chức khác thuộc UBND.
HĐND xã, phường, đặc khu ban hành nghị quyết để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp.
UBND cấp xã ban hành quyết định để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao; phân cấp và thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp...
Để tổ chức thực hiện hiệu quả nhiệm vụ, quyền hạn của địa phương, Bộ trưởng Bộ Tư pháp nhấn mạnh, khoản 7 Điều 13 Luật Tổ chức chính quyền địa phương cũng quy định rất “mở” để trao quyền chủ động cho chính quyền địa phương.
Theo đó, nếu cần thay đổi trình tự, thủ tục, thẩm quyền quy định trong văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan cấp trên để thực hiện việc phân cấp, thì HĐND, UBND, chủ tịch UBND cấp tỉnh có thể điều chỉnh các quy định đó tại văn bản quy phạm pháp luật về phân cấp do mình ban hành. Điều này nhằm bảo đảm yêu cầu cải cách hành chính, giảm thủ tục hành chính, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong giải quyết thủ tục hành chính..., nhưng không được tăng thêm yêu cầu, điều kiện, thời gian giải quyết thủ tục.
Chủ tịch UBND cấp tỉnh có trách nhiệm công khai thủ tục hành chính có thay đổi, điều chỉnh theo quy định của pháp luật, đồng thời tổng hợp, báo cáo cơ quan quản lý nhà nước ở Trung ương về việc điều chỉnh trình tự, thủ tục, thẩm quyền để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp tại địa phương.
Đối với nhiệm vụ được phân cấp chưa phù hợp thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ của địa phương, cơ quan được phân cấp có thể kiến nghị cơ quan phân cấp để điều chỉnh; kịp thời đề xuất sửa đổi, bổ sung pháp luật liên quan.
Với số lượng lớn nhiệm vụ, quyền hạn được phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh khuyến nghị chính quyền địa phương chủ động xây dựng, ban hành theo thẩm quyền các văn bản hướng dẫn thực hiện trong trường hợp cần thiết hoặc khi quy định tại các nghị định chưa rõ ràng, chưa hợp lý về thẩm quyền, trình tự, thủ tục; công bố các thủ tục hành chính theo thẩm quyền, đảm bảo hiệu lực đồng thời với các nghị định.
Bên cạnh đó, chính quyền địa phương cần chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền; tổ chức hội nghị, tập huấn, hướng dẫn cho cán bộ, công chức... Trong quá trình triển khai các nghị định, nếu gặp vướng mắc, cần sớm phản hồi cho bộ, ngành hoặc kiến nghị với Chính phủ để có phương án giải quyết.
Cá nhân, tổ chức không cần đổi giấy tờ cho đến khi hết hiệu lực
Điều 14 Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH 15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025 quy định “Việc chuyển đổi giấy tờ cho cá nhân, tổ chức được thực hiện theo quy định tại Điều 10 của Nghị quyết số 190/2025/QH15 ngày 19/2/2025 của Quốc hội quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước”.
Theo đó, Điều 10 Nghị quyết 190/2025/QH15 quy định: Văn bản, giấy tờ đã được cơ quan, chức danh có thẩm quyền ban hành, cấp trước khi sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước mà chưa hết hiệu lực hoặc chưa hết thời hạn sử dụng thì tiếp tục được áp dụng, sử dụng theo quy định của pháp luật cho đến khi hết thời hạn hoặc được sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ, hủy bỏ, thu hồi bởi cơ quan, chức danh tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn hoặc cơ quan, người có thẩm quyền.
