Ben Zhou (CEO Bybit): Việt Nam có tiềm năng trở thành trung tâm blockchain hàng đầu

Trong chuyến thăm Hà Nội mới đây, Ben Zhou, nhà sáng lập và CEO của Bybit, đã chia sẻ với VnExpress về cơ hội phát triển thị trường tiền số tại Việt Nam, đặc biệt là nguồn nhân lực và khung pháp lý.

- Xin ông cho biết mục tiêu chính của chuyến công tác tại Việt Nam lần này?

- Trong quá trình làm việc, tôi đã có cơ hội hợp tác với nhiều cá nhân và doanh nghiệp Việt Nam, và tôi đánh giá cao trình độ chuyên môn của họ. Tôi đặc biệt ấn tượng với năng lực của các kỹ sư Việt và mong muốn được trực tiếp gặp gỡ, trao đổi.

Việt Nam đang trong quá trình xây dựng Nghị quyết thí điểm cho các sàn giao dịch tiền số. Trong cuộc gặp với Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng, ông nhấn mạnh sự chào đón của Việt Nam đối với các nhà đầu tư công nghệ số và đánh giá cao thiện chí hợp tác từ Bybit trong việc phát triển thị trường tài sản mã hóa. Chúng tôi tin rằng Bybit có thể hỗ trợ Việt Nam trong việc xây dựng hệ thống vận hành, đào tạo nhân lực, kiểm soát rủi ro, cũng như chia sẻ kinh nghiệm xây dựng quy trình và khung pháp lý.

- Ông có nhận xét gì về việc Việt Nam đang nghiên cứu khung pháp lý cho các sàn giao dịch tiền số?

- Việt Nam là một trong những thị trường lớn và tiềm năng nhất ở Đông Nam Á, với dân số trẻ và năng động. Tuy nhiên, so với các nước trong khu vực, Việt Nam có phần chậm hơn trong việc xây dựng khung pháp lý cho tài sản số. Các quốc gia như Singapore, Thái Lan và Malaysia đã có những bước tiến đáng kể trong lĩnh vực này.

Mặc dù vậy, việc người dân Việt Nam, đặc biệt là giới trẻ, đã quen thuộc với tiền điện tử trong nhiều năm là một lợi thế lớn. Việc thiết lập khung pháp lý vào thời điểm này sẽ tạo ra cơ hội tốt cho cả ngành công nghiệp, người dân và chính phủ.

Tôi cho rằng mô hình sandbox mà Việt Nam đang triển khai là một hướng đi đúng đắn. Trong các cuộc gặp với nhà quản lý, tôi đã đề xuất các chương trình hợp tác để hoàn thiện khung pháp lý và hỗ trợ kỹ thuật. Bybit, với vai trò là một sàn giao dịch toàn cầu, mong muốn tham gia vào thị trường Việt Nam thông qua việc thành lập liên doanh, hỗ trợ hạ tầng kỹ thuật, thanh khoản và kinh nghiệm vận hành. Chúng tôi có nhiều giấy phép hoạt động tại các quốc gia khác và sẵn sàng chia sẻ những bài học thực tiễn về triển khai và tuân thủ.

- Ông có thể chia sẻ cụ thể hơn về các "mô hình" mà Việt Nam có thể tham khảo?

- Điều này phụ thuộc vào mục tiêu của chính phủ. Một số quốc gia xem tiền điện tử là rủi ro, liên quan đến rửa tiền và tội phạm, do đó khung pháp lý được thiết lập để kiểm soát. Ngược lại, có những quốc gia xem đây là một ngành cần được phát triển và chủ động tạo điều kiện thuận lợi, từ kết nối với ngân hàng đến hỗ trợ doanh nghiệp.

Việt Nam cần xác định rõ mục tiêu: kiểm soát hay phát triển. Khoảng 60-70% các quốc gia trên thế giới hiện đang tiếp cận tiền mã hóa theo hướng kiểm soát, tập trung vào phòng chống rửa tiền, kiểm soát dòng vốn và gian lận, điều này có thể hạn chế sự phát triển của lĩnh vực. Trong khi đó, số còn lại chủ động thu hút doanh nghiệp, tạo hệ sinh thái, kết nối tài chính và đã đạt được tốc độ phát triển ấn tượng. Theo tôi, UAE là thị trường có cách tiếp cận tiên tiến nhất, tiếp theo là Singapore và Hong Kong. Cả ba đều có những bài học giá trị để học hỏi.

- Tiền mã hóa từng được xem là "miền Tây hoang dã", nhưng đang dần được quản lý chặt chẽ hơn. Theo ông, đây là rào cản hay động lực cho sự phát triển của lĩnh vực này?

- Tôi nghĩ đây là một bước tiến tích cực. Các quốc gia chỉ có hai lựa chọn: cấm hoặc cấp phép. Việc nhiều quốc gia lựa chọn cấp phép cho thấy ngành công nghiệp tiền điện tử đang tiến tới sự chính thống và minh bạch, trở thành một ngành công nghiệp hợp pháp, từ đó mở rộng phạm vi tiếp cận và thúc đẩy ứng dụng rộng rãi hơn.

Bybit đang trong quá trình xin giấy phép MiCA tại châu Âu và dự kiến sẽ sớm được chấp thuận. Chúng tôi cũng đã có giấy phép tại UAE, Hà Lan, Argentina và đang nộp hồ sơ tại một số quốc gia châu Á khác. Nguyên tắc của chúng tôi là tuân thủ luật pháp ở mọi quốc gia mà chúng tôi hoạt động.

- Rửa tiền là một trong những mối quan ngại lớn của các nhà quản lý về tiền mã hóa. Ông có thể chia sẻ quan điểm về nguy cơ này và các rủi ro khác cần lưu tâm?

- Thực tế, rửa tiền không phải là vấn đề lớn trong lĩnh vực tiền mã hóa, vì mọi giao dịch đều có thể truy vết. Vấn đề chính nằm ở việc nhiều người chưa thực hiện KYC (xác minh danh tính). Hiện nay, các sàn giao dịch lớn, bao gồm Bybit, áp dụng KYC bắt buộc và kiểm tra nghiêm ngặt, bao gồm sàng lọc tên và đối chiếu danh sách trừng phạt toàn cầu. Chúng tôi đánh giá mức độ tiếp xúc với thị trường đen của các sàn giao dịch lớn là rất thấp. Ngoài ra, công nghệ có thể giúp giải quyết vấn đề này, ví dụ như Travel Rule - yêu cầu ghi rõ thông tin người nhận khi chuyển tiền.

Vào tháng 2, Bybit đã bị tấn công. Tuy nhiên, chúng tôi đã khôi phục hoàn toàn khối lượng giao dịch, tài sản người dùng và mức độ hoạt động. Sự cố không xảy ra trên hạ tầng của Bybit mà từ một bên thứ ba là ví lạnh của Safe. Bài học lớn rút ra là không nên phụ thuộc vào bên thứ ba, và chúng tôi đã quyết định tự phát triển toàn bộ hệ thống lưu trữ nội bộ. Chúng tôi cũng nâng cấp quy trình giám sát ví và tiến hành hai vòng kiểm toán bảo mật sâu, được thực hiện bởi một công ty bảo mật với đội ngũ kỹ sư Việt Nam.

- Ông đã nhiều lần nhắc đến đối tác người Việt. Ông đánh giá như thế nào về nguồn nhân lực Việt Nam trong ngành?

- Tôi rất ấn tượng khi gặp Verichains, đối tác bảo mật mới của chúng tôi đến từ Việt Nam. Họ không chỉ giỏi mà còn đạt đẳng cấp thế giới, có thể nằm trong top 3. Họ đang tham gia kiểm thử thâm nhập, xem code và đánh giá toàn bộ hệ thống. Trước đây, chúng tôi đã làm việc với một số công ty từ Mỹ hoặc Israel, nhưng hợp tác với đối tác bảo mật từ Việt Nam là một trải nghiệm đặc biệt: họ chuyên nghiệp, nhanh chóng và tận tâm. Chúng tôi là những người bạn tốt và tôi dự định sẽ thăm họ trong chuyến đi này.

Đối tác của tôi cho biết Việt Nam có một cộng đồng nhà phát triển rất tài năng. Tôi cũng đã nghe nói về điều này trước đây, ví dụ như một số công ty nổi tiếng ở Singapore có toàn bộ đội ngũ phát triển đặt tại Việt Nam. Vì vậy, tôi tin rằng Việt Nam có nguồn nhân lực kỹ thuật rất mạnh. Điều này đặc biệt quan trọng khi ngành crypto dần được thừa nhận, mở ra cơ hội cho nhiều người trẻ tham gia. Đây là một trong số ít ngành không bị giới hạn bởi ranh giới quốc gia, cho phép mọi người tham gia và đóng góp một cách công bằng trên toàn cầu. Tôi nghĩ đó là một điều rất tích cực.

- Dựa trên kinh nghiệm của ông, những yếu tố nào quyết định thành công khi xây dựng một sàn giao dịch tài sản số, và một quốc gia nên bắt đầu từ đâu?

- Để điều hành một sàn giao dịch được cấp phép và quản lý, điều quan trọng nhất là tuân thủ hoàn toàn luật pháp và đảm bảo an toàn tuyệt đối cho hạ tầng kỹ thuật và ví lưu trữ. Tiếp theo, cần có một đội ngũ có kinh nghiệm vận hành sàn, quản lý sản phẩm và thanh khoản. Đây là những yếu tố then chốt.

Xây dựng một sàn giao dịch từ đầu là một nhiệm vụ khó khăn. Bạn sẽ cần một đội ngũ kỹ sư phát triển hùng hậu để xây dựng hệ thống, viết code, hoặc bạn có thể hợp tác với một sàn giao dịch hiện có. Có nhiều lựa chọn cho các ngân hàng và đơn vị tại Việt Nam. Bybit cũng sẵn sàng hỗ trợ trong vấn đề này.

Lưu Quý