Thanh tra Chính phủ: Bộ trưởng, Thứ trưởng Bộ Y tế vi phạm trong dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức

Ngày 4-4, Thanh tra Chính phủ đã công bố kết luận thanh tra về dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, chỉ ra những vi phạm và khuyết điểm của các bộ trưởng, thứ trưởng Bộ Y tế liên quan trong giai đoạn triển khai dự án.

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, việc dự án của hai bệnh viện bị đình trệ thi công trong nhiều năm, cùng với các sai phạm trong quá trình triển khai, đã gây ra thiệt hại và lãng phí hơn 1.000 tỉ đồng.

Kết luận của Bộ trưởng có nội dung trái quy định

Kết luận thanh tra cho thấy nhu cầu chăm sóc sức khỏe, khám chữa bệnh của người dân ngày càng tăng, gây ra tình trạng quá tải tại các cơ sở y tế, đặc biệt là các bệnh viện tuyến trung ương.

Để giải quyết vấn đề này, Đảng và Nhà nước đã chủ trương đầu tư xây dựng một số bệnh viện tuyến trung ương để nâng cao năng lực cung ứng dịch vụ khám chữa bệnh, góp phần giảm tải cho hệ thống y tế.

Ngày 16-1-2014, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án "Đầu tư xây dựng mới 5 bệnh viện, viện tuyến trung ương...", bao gồm cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức.

Sau khi được phê duyệt, Bộ Y tế đã nhanh chóng triển khai thực hiện hai dự án này.

Tuy nhiên, Thanh tra Chính phủ chỉ ra rằng quá trình triển khai dự án đã mắc phải nhiều thiếu sót, khuyết điểm và vi phạm, chủ yếu do các nguyên nhân chủ quan.

Hậu quả là cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức đã phải dừng thi công từ tháng 1-2021 đến nay, không đạt được các mục tiêu đề ra, gây lãng phí và thiệt hại cho ngân sách nhà nước. Kết luận thanh tra cũng nhấn mạnh rằng, trong quá trình triển khai, các cơ quan có trách nhiệm đã không thực hiện đúng chủ trương và đường lối của Đảng và Nhà nước về chăm sóc sức khỏe nhân dân, gây ra sự bức xúc trong dư luận.

Cụ thể, các đơn vị liên quan đã trình và phê duyệt chủ trương thuê tư vấn nước ngoài lập dự án đầu tư khi chưa làm rõ khả năng đáp ứng của đơn vị tư vấn, vi phạm Luật Đấu thầu.

Đáng chú ý, kết luận nêu rõ bộ trưởng Bộ Y tế đã đưa ra kết luận tại thông báo số 417 ngày 9-5-2014 có nội dung trái với quy định của Luật Đấu thầu năm 2005, khi xác định Công ty VK Group (đơn vị tư vấn nước ngoài) phải hoàn thành dự án đầu tư bao gồm thuyết minh và thiết kế cơ sở khi chưa triển khai các bước lựa chọn nhà thầu.

Các đơn vị liên quan còn vi phạm các quy định của pháp luật về xây dựng khi báo cáo không trung thực, không khách quan và không đủ cơ sở để đáp ứng điều kiện áp dụng phương thức tuyển chọn, không đảm bảo tính cạnh tranh.

Bộ trưởng, Thứ trưởng buông lỏng quản lý

Kết quả thanh tra cho thấy các sai phạm trong quá trình triển khai hai dự án mang tính hệ thống, với các vi phạm sau có nguyên nhân từ các vi phạm trước đó. Các yếu tố chủ quan xảy ra ở hầu hết các khâu, từ chuẩn bị đến đầu tư, phê duyệt chủ trương, lựa chọn nhà thầu và tổ chức đấu thầu.

Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra các nguyên nhân dẫn đến sai phạm liên quan đến hai dự án, trong đó nêu rõ trách nhiệm của bộ trưởng và thứ trưởng Bộ Y tế.

Theo kết luận, bộ trưởng Bộ Y tế và thứ trưởng phụ trách đã vi phạm trong việc phê duyệt chủ trương tuyển tư vấn nước ngoài lập dự án, thiết kế dự án thiếu căn cứ và không đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật.

Lãnh đạo bộ còn chỉ đạo trái pháp luật về việc đơn vị tư vấn nước ngoài thực hiện các gói thầu tư vấn lập dự án khi chưa thực hiện quy trình lựa chọn nhà thầu.

Bộ trưởng và thứ trưởng Bộ Y tế bị kết luận là thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý, không đôn đốc kiểm tra, giám sát và không thực hiện đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn của người quyết định đầu tư.

Từ đó dẫn đến nhiều thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm và sai phạm trong hầu hết các khâu thực hiện, dẫn đến việc sử dụng không hiệu quả nguồn vốn được cấp.

Ban Y tế trọng điểm và các đơn vị, cá nhân liên quan trong quản lý dự án không đáp ứng năng lực về kinh nghiệm và chuyên môn, trong khi sử dụng tư vấn không đảm bảo chất lượng và không đáp ứng các điều kiện về năng lực.

Kiến nghị xử lý trách nhiệm và bồi thường

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Y tế kiểm điểm và có hình thức xử lý nghiêm trách nhiệm theo quy định pháp luật đối với bộ trưởng và thứ trưởng phụ trách hai dự án theo từng thời kỳ liên quan đến các vi phạm được nêu trong kết luận.

Kiểm điểm theo quy định của pháp luật đối với thứ trưởng có liên quan đến các vi phạm khác của Ban Y tế trọng điểm đã được chỉ ra trong kết luận thanh tra.

Tổ chức kiểm điểm và xử lý nghiêm trách nhiệm đối với Vụ Trang thiết bị và công trình y tế (nay là Cục Hạ tầng và thiết bị y tế), Ban quản lý dự án y tế trọng điểm, bao gồm giám đốc, phó giám đốc và kế toán trưởng.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Y tế bồi thường thiệt hại cho ngân sách nhà nước hơn 354 tỉ đồng, bao gồm 80 tỉ đồng từ bốn gói thầu tư vấn do giá hợp đồng vượt định mức và 253,6 tỉ đồng chi phí phát sinh từ việc dừng thi công đến ngày 31-12-2024.

Bộ Xây dựng được yêu cầu kiểm tra an toàn công trình và xử lý trách nhiệm thẩm tra chi phí, đảm bảo công trình đạt cấp I và độ bền bậc I.

Bộ Tài chính được yêu cầu sửa Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2013 để lượng hóa thiệt hại, kiểm tra thuế thu nhập doanh nghiệp của các nhà thầu như Tổng công ty 319, Tổng công ty Thành An và Công ty cổ phần Hồng Hà do lập hóa đơn sai năm 2015-2016, nguy cơ thất thu ngân sách.

Thanh tra Chính phủ cũng yêu cầu các bộ phải chuyển thông tin đến Bộ Công an nếu phát hiện thêm vi phạm khác.

Kiến nghị xử lý trách nhiệm bộ trưởng thời kỳ liên quan cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức

Thanh tra Chính phủ kiến nghị xử lý nghiêm trách nhiệm bộ trưởng, thứ trưởng được phân công phụ trách dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức theo từng thời kỳ liên quan đến các vi phạm, sai phạm được chỉ ra sau thanh tra.