Luật mới: Quy định rõ tiêu chí nhân tài và cơ chế luân chuyển nhà khoa học

Giảm thủ tục hành chính, tăng cường hậu kiểm

Trong khuôn khổ Kỳ họp thứ 9, ngày 6/5, Quốc hội đã nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về dự án Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan.

Một trong những nội dung trọng tâm của dự án Luật là đẩy mạnh đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được xem là yếu tố then chốt để xây dựng một Quốc hội hiện đại, dân chủ, minh bạch, chuyên nghiệp, khoa học và hiệu quả.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, nhấn mạnh sự cần thiết của Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST). Ông cho biết Luật KH&CN năm 2013 đã tạo hành lang pháp lý quan trọng cho việc đổi mới tổ chức, cơ chế quản lý và hoạt động KH&CN trong hơn 10 năm qua.

KH&CN đã có những bước tiến đáng kể, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, thực tiễn thi hành Luật KH&CN năm 2013 cho thấy một số nội dung chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ và kinh tế - xã hội hiện nay.

Dự thảo Luật KH,CN&ĐMST bao gồm 8 chương và 83 điều, tăng 2 điều so với Luật KH&CN năm 2013, do bổ sung nội dung về đổi mới sáng tạo và cấu trúc lại Luật.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết, dự thảo Luật KH,CN&ĐMST tuân thủ các nội dung chính sách tại Nghị quyết 118/NQ-CP của Chính phủ, cụ thể:

Dự thảo Luật được thiết kế theo nguyên tắc giảm thủ tục hành chính, tăng cường hậu kiểm và chuyển đổi số toàn diện trong công tác quản lý và hoạt động KH,CN&ĐMST.

Thay đổi tư duy quản lý theo hướng quản lý hiệu quả, thu hút đầu tư ngoài ngân sách Nhà nước thông qua khuyến khích doanh nghiệp đầu tư và tài trợ kinh phí cho nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ.

Kế thừa tối đa những nội dung hiệu quả của Luật KH&CN 2013 và phù hợp với yêu cầu phát triển KHCN&ĐMST hiện nay.

Quy định rõ tiêu chí nhân tài

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN&MT) Lê Quang Huy khẳng định sự thống nhất với quan điểm xây dựng luật và đề nghị bám sát, thể chế hóa đầy đủ tinh thần của Nghị quyết số 57-NQ/TW.

Ông Huy cũng nhấn mạnh vai trò của doanh nghiệp và khu vực kinh tế tư nhân trong phát triển KH,CN&ĐMST, đồng thời đề xuất các quy định đột phá, phân cấp, phân quyền và đơn giản hóa thủ tục hành chính.

Hồ sơ dự án luật đáp ứng yêu cầu và đủ điều kiện trình Quốc hội.

Về tổ chức KH,CN&ĐMST, một số ý kiến đề nghị cân nhắc việc không tiếp tục quy định "viện hàn lâm" là một hình thức tổ chức KH,CN, đồng thời bổ sung quy định về xây dựng và thúc đẩy các trung tâm nghiên cứu liên ngành, tích hợp KHXH&NV với khoa học tự nhiên và kỹ thuật.

Ủy ban đề nghị làm rõ vị trí pháp lý của cơ sở giáo dục đại học với tư cách tổ chức KH&CN, bảo đảm thống nhất với Luật Giáo dục đại học.

Về phát triển nhân lực, Ủy ban KH,CN&MT đề nghị nghiên cứu quy định về xây dựng chương trình đào tạo nhân lực nghiên cứu trình độ cao và kỹ năng công nghệ mới.

Luật cần có cơ chế luân chuyển nhà khoa học giữa viện - trường - doanh nghiệp, cơ chế thu hút chuyên gia quốc tế và chuyên gia Việt Nam ở nước ngoài tham gia các chương trình, dự án, đề án, nhiệm vụ KH,CN&ĐMST mang tầm chiến lược.

Ủy ban cũng đề nghị rà soát, bổ sung quy định về tiêu chí chuyên gia, nhân tài, quy định đầy đủ về quyền, nghĩa vụ, nhất là tự chủ về chuyên môn, nhân sự và tài chính, khuyến khích triển khai chương trình giáo dục STEM, STEAM và xây dựng văn hóa sáng tạo.